Znany i używany w ziołolecznictwie i kuchni od bardzo dawna. Już Awicenna – arabski lekarz - opisał to ziółko w swoich dziełach. Wiadomo, że starożytni Grecy stosowali sok z mniszka na zapalenie oczu (nie próbujcie tego sami w domuJ).

Mlecz znalazł się również we współczesnym leksykonie roślin leczniczych (Leksykon roślin leczniczych. Pod redakcją Antoniny Rumińskiej i Aleksandra Ożarowskiego, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1990). Jeśli chodzi o skład chemiczny męskiej stałości, (bo również taka nazwa figuruje w leksykonie) podstawowe związki czynne to: triperteny, gorycze (gorzki smak wyzwala reakcje całego układu trawiennego), fitosterole, wielocukrowce (np. inulina, która jest dobrą pożywką dla dobrych bakterii jelitowych; co ciekawe jej zawartość w korzeniach waha się od kilku procent wiosną do 40% jesienią), żywice, cholina (ważna min. dla usuwania tłuszczu z wątroby, ale również wspomaga przyswajanie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach). Kwiaty są bogate w karotenoidy (substrat do produkcji witaminy A i nie tylko), flawonoidy moje ulubione, które w połączeniu z witaminami działają synergistycznie. Świeże, młode listki są natomiast bogate w witaminę C, której zawiera dziesięć razy więcej niż zafoliowana sałata z supermarketu. Jest też doskonałym źródłem potasu.

Właściwości leczniczych jest mnóstwo, głównie związanych z procesami oczyszczania. W postaci odwarów i naparów stosuje się mniszek w schorzeniach wątroby, przy słabym trawieniu czy niedomaganiach nerek.

W języku francuskim mniszek nazywa się pissenlit, czyli „siuśki w łóżku”. Nie bez przyczyny ta nazwa. W pierwszej kolejności mniszek jest wymieniany, jako naturalny diuretyk, który w przeciwieństwie do leków syntetycznych nie pozbawia organizmu potasu, gdyż sam jest w potas bogaty.

Kolejne właściwości lecznicze to: stosowany w homeopatii w leczeniu reumatyzmu oraz przy obniżaniu poziomu cukru we krwi; przy osłabieniu produkcji żółci, marskości wątroby, przy kamicy i zapaleniu pęcherzyka żółciowego. Pomocniczo przy zapaleniu kłębuszków nerkowych, moczowodów i pęcherza moczowego.

Właściwości oczyszczające tej pospolitej roślinki odnoszą się również do skóry – pryszcze, liszaje, wysypki – tu też sprawdzi się skromny mniszek.

W medycynie chińskiej mniszek występuje jako odtruwający, chłodzący środek leczniczy. W urzędowym spisie leków w Chinach figuruje jako środek na ostre zapalenie gruczołu sutkowego, czyrak gromadny, nieżyt żołądka, zapalenie wątroby i infekcje dróg moczowych.

Również Ajurweda zna mniszek jako środek odtruwający, przepisywany na zapalenie gruczołów mlecznych i zapalenie wątroby.

Można pokusić się o twierdzenie, że te systemy medyczne, w których występuje mniszek korzystają z całej gamy jego leczniczych właściwości.

We Francji sprzedawany na straganach, powinien gościć również na naszych stołach. Warto wprowadzić jego gorzki smak do jadłospisu. Ekskluzywna sałata radicchio wydeptała sobie ścieżkę. Dlaczego nie wpuścić do salaterki poczciwego mniszka? Na początek choć kilka listków ku radości kubków smakowych. Z czasem można zaszaleć i przygotować sałatkę tylko z dmuchawca z wyrafinowanym sosem np. z dodatkiem egzotycznej japońskiej śliwki umemboshi.

Oprócz liści w sałatce można przygotować marynowane pączki kwiatowe (jak kapary) podawane do wyrazistych w smaku mięs lub do sałatki ziemniaczanej. Kwiaty w pełnym rozkwicie, zbierane w południe w słoneczny dzień można wykorzystać do sporządzenia miodu mniszkowego.